ΘΕ.ΦΥΛ.ΙΣ.

Το Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας προσφέρει μία σειρά προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων, και στον Τομέα Γλώσσας-Γλωσσολογίας και στον Τομέα Λογοτεχνίας-Πολιτισμού, που επικεντρώνονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε θέματα φύλου. Κάποια από αυτά τα μαθήματα δημιουργήθηκαν στα πλαίσια του ΘΕΦΥΛΙΣ, αλλά κάποια προσφέρονται ακόμα και εκτός του πλαισίου αυτού. Τα μαθήματα είναι επιλογής και ανοιχτά για κάθε φοιτητή-τρια. Σημειωτέον ότι δεν προσφέρονται όλα αυτά τα μαθήματα κάθε έτος, αλλά γίνεται επιλογή ανάλογα με τις τρέχουσες ανάγκες και δυνατότητες. Για περισσότερες λεπτομέρειες, δείτε τον Οδηγό Σπουδών του ΤΑΓΦ. Κάντε κλικ στους παρακάτω τίτλους για να δείτε τις περιγραφές των μαθημάτων.

• Το Σώμα στη Σύγχρονη Αμερικάνικη Λογοτεχνία
• Κριτική Ανάλυση Λόγου και Φύλου
• Φεμινιστική Θεωρία και Λογοτεχνική Κριτική
• Γλώσσα και Φύλο
• Λογοτεχνία και Φύλο
• Φύλο και Ιδεολογία στο Αγγλόφωνο Θέατρο
• Αναπαραστάσεις τις Γυναίκας στο Κινηματογράφο
• Γραφή και Φύλο στην Αμερικανική Ποίηση του 20^ου αιώνα: Από το Μοντερνισμό στο Μεταμοντερνισμό
• Αμερικανίδες Ποιήτριες του 20ου αιώνα
• Αμερικανίδες Συγγραφείς του 20^ου αιώνα
• Φύλο και Εξουσία στο Θέατρο του 17ου αιώνα 
• Η Υποκειμενικότητα στην Ποίηση των Γυναικών της Εργατικής Τάξης του 18^ου αιώνα

Το Σώμα στη Σύγχρονη Αμερικάνικη Λογοτεχνία

Το μάθημα αυτό διερευνά, μέσα από μια κριτική θεώρηση διαφόρων λογοτεχνικών και μη κειμένων των ΗΠΑ, τους τρόπους με τους οποίους σύγχρονοι-ες συγγραφείς έχουν εκφράσει τις απόψεις τους για το ανθρώπινο σώμα. Το σώμα, υπαρξιστικά πανταχού παρόν σε κάθε ανθρώπινη έκφανση, έχει εξέχουσα θέση στο σημερινό δυτικό κόσμο. Τα πάθη και οι μεταμορφώσεις των σωμάτων στο χώρο της μυθοπλασίας εν-σωματώνουν μεταφορικά και μετωνυμικά τα μυριάδες ερωτήματα περί θεματικής, μορφής, φιλοσοφίας και απώτερου σκοπού της λογοτεχνίας και της γραφής, ως αντικείμενα αλλά και ως εργαλεία.

Κριτική Ανάλυση Λόγου και Φύλου

Σκοπός του μαθήματος αυτού είναι η σε βάθος θεώρηση του πολύπλοκου φαινομένου της διάκρισης μεταξύ των δύο φύλων από πλευράς ιδεολογικών τοποθετήσεων, πολιτισμικών διαφορών και γλωσσικών προτύπων. Ειδικότερα εξετάζονται οι μηχανισμοί που καθορίζουν τη γλωσσική συμπεριφορά και τη διαφορετική γλωσσική μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Επίσης εξετάζεται ο παράγοντας κοινωνικής συμπεριφοράς και κοινωνικής (αν)ισορροπίας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Για την πληρέστερη κατανόηση αυτών των θεμάτων γίνεται ευρεία χρήση ποικιλίας κειμενικών ειδών. Η γλωσσολογική και ιδεολογική διάσταση κάθε κειμένου καταδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι που οριοθετούν τον προφορικό και γραπτό λόγο όλων των μελών της κοινωνίας μας. Για την αμεσότερη προσέγγιση των αρχών που διέπουν την κριτική ανάλυση του λόγου υπάρχει και σύγκριση ελληνικών και αγγλικών κειμένων. Τα κείμενα που εξετάζονται περιγράφουν γλωσσολογικές τοποθετήσεις στο χώρο εργασίας, τη διαμόρφωση πολιτικής για τα δύο φύλα, τις πολιτισμικές διαφορές σε σχέση με το φύλο κτλ. Αυτού του είδους η γλωσσολογική εξέταση χρησιμεύει στους/τις φοιτητές/τριες ως εφαλτήριο για γόνιμο προβληματισμό και τους δίνει την ευχέρεια να διακρίνουν θέματα γλωσσικής διαφοροποίησης ως προς τις θεωρητικές αλλά και πρακτικές προεκτάσεις τους.

Φεμινιστική Θεωρία και Λογοτεχνική Κριτική

Το μάθημα εξετάζει τις σύγχρονες φεμινιστικές θεωρητικές και κριτικές προσεγγίσεις που σχετίζονται με τη δόμηση της ταυτότητας του φύλου και τους τρόπους αποσύνδεσης και σύνδεσής τους με την παραδοσιακή λογοτεχνική κριτική. Αναλύονται οι ορισμοί της φεμινιστικής κριτικής και οι διαφορές ανάμεσα στις γαλλόφωνες και αγγλόφωνες φεμινίστριες της σύγχρονης εποχής, όπως αναπτύσσονται στις κριτικές θεωρίες τους, και διερευνώνται οι διασυνδέσεις της φεμινιστικής κριτικής με άλλες θεωρίες κριτικής, όπως ο αποδομισμός και η ψυχανάλυση. Η σχέση φεμινισμού-λογοτεχνίας αναλύεται με παραδείγματα από διαφορετικά είδη λογοτεχνικών κειμένων για να εξεταστεί ο σύγχρονος φεμινισμός ως κοινωνικό κίνημα και πολιτική ιδεολογία.

Γλώσσα και Φύλο

Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στο να ευαισθητοποιήσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες ως προς τις διαφορές στη χρήση της γλώσσας μεταξύ αντρών και γυναικών στην κοινωνία μας. Τα στερεότυπα που δημιουργεί και διαιωνίζει η γλώσσα εξετάζονται μέσω παραδειγμάτων σεξιστικού λόγου, κοινωνικών ρόλων για άντρες και γυναίκες, διαφορετικών κατανοήσεων του κόσμου, χασμάτων στην επικοινωνία μεταξύ των φύλων, «πολιτικώς ορθής» γλώσσας, κά. Μια γενικότερη επισκόπηση του θέματος καταλήγει να συμπεριλάβει διαφορές και ομοιότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών με βάση τις εμπειρίες των φοιτητών/τριών και τα εναύσματα που προσφέρονται μέσω των αναγνωσμάτων στη διάρκεια του εξαμήνου.

Λογοτεχνία και Φύλο

Στόχος του μαθήματος είναι η εξάσκηση στην ανάγνωση κειμένων από άντρες και γυναίκες λογοτέχνες από μία φεμινιστική οπτική. Ως αφετηρία λαμβάνεται ο εξής ορισμός του «φεμινιστή αναγνώστη»: ο φεμινιστής αναγνώστης (ή φεμινίστρια αναγνώστρια) θεωρεί ως δεδομένο ότι δεν υπάρχει αθώα ή ουδέτερη προσέγγιση στη λογοτεχνία και κάθε ερμηνεία είναι μία πολιτική πράξη. Ο φεμινιστής αναγνώστης ρωτάει, για παράδειγμα, πως το κείμενο αναπαριστά άντρες και γυναίκες, τι λέει για τις σχέσεις των φύλων, πως ορίζει την σεξουαλική διαφορά. Μια φεμινίστρια δεν διαβάζει απαραίτητα για να ψέξει ή να επιβραβεύσει, να κατακρίνει ή να λογοκρίνει. Κυρίως αξιολογεί το πως το κείμενο προσκαλεί το αναγνωστικό του κοινό, ως μέλη μιας συγκεκριμένης κουλτούρας, να καταλάβουν τι σημαίνει άντρας ή γυναίκα, κι έτσι τους/τις προκαλεί να επαναβεβαιώσουν ή να αμφισβητήσουν τα υπάρχοντα πολιτισμικά ήθη.

Φύλο και Ιδεολογία στο Αγγλόφωνο Θέατρο

Στο μάθημα αυτό εξετάζονται αναπαραστάσεις των κοινωνικών φύλων και των μεταξύ τους σχέσεων σε αντιπροσωπευτικά θεατρικά έργα ανδρών και γυναικών. Μελετάται η ιδεολογία του κοινωνικού φύλου (gender ideology) που ευθύνεται για την κατασκευή και τη διαχείριση των έμφυλων κοινωνικών ρόλων και ορίζει τα στερεότυπα της αρρενωπότητας (masculinity) και της θηλυκότητας που τους χαρακτηρίζουν. Αναλύονται οι στρατηγικές και οι πρακτικές του θεατρικού λόγου με τις οποίες οι συγγραφείς είτε απλά εγγράφουν και αναπαράγουν είτε αποκωδικοποιούν κριτικά και αμφισβητούν την κυρίαρχη ιδεολογία του κοινωνικού φύλου.

Αναπαραστάσεις τις Γυναίκας στο Κινηματογράφο

Το μάθημα εξετάζει τη γυναίκα ως αντικείμενο καλλιτεχνικής δημιουργίας και επικεντρώνεται στον τρόπο που αυτή απεικονίζεται, έμμεσα ή άμεσα, είτε ως αρνητική υπόσταση είτε ως το άλλο φύλο  –απροσδιόριστο και απειλητικό– στην τέχνη του κινηματογράφου. Αναπτύσσονται ακόμα επιχειρήματα σχετικά με τους περιορισμούς και τις δυνατότητες που εμπεριέχονται στις συμβάσεις του ρεαλισμού και της πρωτοπορίας όσον αφορά στην αναπαράσταση συμβατικών προτύπων και στην αναίρεσή τους. Προβάλλονται σημαντικές ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, όπως οι Casablanca, Gilda, The Double Life of Veronique, Piano Lessons, Portrait of a Lady, Orlando, Thelma and Louise, για να διερευνηθούν θέματα όπως η αναπαράσταση, η σεξουαλικότητα και το κινηματογραφικό είδος. Οι φοιτητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να παρατηρήσουν πώς αναπτύσσεται ένα είδος στο πλαίσιο των σημαντικών κοινωνικών αλλαγών και της βιομηχανίας του κινηματογράφου. Επίσης, γίνεται εκτενής αναφορά στις εξελίξεις της κριτικής που έχει επικεντρωθεί στην αναπαράσταση της γυναίκας στο μελόδραμα στον εμπορικό (mainstream) και στον ανεξάρτητο κινηματογράφο.

Γραφή και Φύλο στην Αμερικανική Ποίηση του 20^ου αιώνα: Από το Μοντερνισμό στο Μεταμοντερνισμό

Το μάθημα εξετάζει Αμερικανίδες ποιήτριες που με το πρωτοποριακό τους έργο επηρέασαν καταλυτικά τη διαμόρφωση του Αμερικανικού μοντερνισμού. Θα μελετήσουμε τη γυναικεία παρουσία στο πλαίσιο του μοντερνισμού με παράλληλη ανάγνωση του έργου σημαντικών Αμερικανών μοντερνιστών. Θα εξετάσουμε ποιήτριες της μεταπολεμικής περιόδου των οποίων το έργο εμπλέκεται κριτικά με τις πολιτισμικές πρακτικές του μεταμοντερνισμού, τις πολιτικές του φύλου και της ταυτότητας, και θα προχωρήσουμε στις γυναικείες φωνές που αναδεικνύονται στο πλαίσιο σύγχρονων γλωσσικών και ποιητικών αναζητήσεων. Θα επιχειρήσουμε αναγνώσεις των κειμένων από τη σκοπιά της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και θεωρίας του φύλου και, με παράλληλες αναγνώσεις έργων σημαντικών Αμερικανών ποιητών, θα εξετάσουμε πώς οι γυναικείες φωνές στην Αμερικανική ποίηση του εικοστού αιώνα εμπλέκονται σε κριτικό διάλογο με τις θεωρητικές αναζητήσεις τόσο του μοντερνισμού όσο και του μεταμοντερνισμού.

Αμερικανίδες Ποιήτριες του 20ου αιώνα

Το μάθημα εξετάζει το έργο διακεκριμένων Αμερικανίδων ποιητριών του 20^ου αιώνα με σκοπό τη διερεύνηση θεμάτων όπως η σχέση πολιτικής και κειμένου, φύλου και πολιτισμικής παραγωγής. Στο κέντρο της έρευνας αυτής βρίσκεται το γυναικείο υποκείμενο ως αποδέκτρια πολιτισμικών ερεθισμάτων και λειτουργιών, αλλά και ως πομπός και δημιουργός τέτοιων προϊόντων—συγκεκριμένα, του ποιήματος ως παλίμψηστου προηγουμένων κειμένων αλλά και ως σύζευξη προσωπικής και κοινωνικής εμπειρίας που μας βοηθάει να καταλάβουμε τους τρόπους που λειτουργεί το φύλο. Τα κείμενα αναλύονται με τη βοήθεα της φεμινιστικής θεωρίας και σημειολογίας, έτσι ώστε να γίνει κατανοητή και η λειτουργία της ποίησης στη σύγχρονη κοινωνία και η σημασία του φεμινισμού ως κοινωνικό ρεύμα και πολιτική ιδεολογία.

Αμερικανίδες Συγγραφείς του 20^ου αιώνα

Το μάθημα εξετάζει την εξέλιξη της μυθιστορηματικής παραγωγής σημαντικών αμερικανίδων πεζογράφων του 20^ου αιώνα. Με δεδομένο ότι δεν είναι η βιολογία που καθορίζει τη λογοτεχνική παραγωγή, η ανάλυση επικεντρώνεται στις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες στις οποίες υπόκεινται οι γυναίκες συγγραφείς και πώς αυτές επηρέασαν τη διαμόρφωση του μυθιστορήματος. Μέσα από την ανάλυση των πολυσχιδών μορφολογικών και υφολογικών σχημάτων, που υιοθετούν τα κείμενα, και των γενεαλογικών και εθνικών ιδιαιτεροτήτων των συγγραφέων επιχειρείται η χαρτογράφηση της γυναικείας γραφής στην Αμερική του 20^ου αιώνα, η οποία κάθε άλλο παρά ενιαία και ομοιογενής προκύπτει.

Φύλο και Εξουσία στο Θέατρο του 17ου αιώνα 

Το μάθημα αυτό εξετάζει το πώς δομούνται οι αναπαραστάσεις των δύο φύλων και πώς αποτυπώνονται οι μεταξύ τους σχέσεις στο θέατρο της εποχής. Η ανάλυση των θεατρικών έργων στηρίζεται στη διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους, ιστορικά, θεσμοί, όπως ο γάμος και η οικογένεια, καθορίζουν τις φυλικές σχέσεις σε συνάρτηση με πολλαπλές ιδεολογικές επιταγές (θρησκευτικές, πολιτικές, οικονομικές), που σε τελευταία ανάλυση διαμορφώνουν τα αντίστοιχα πρότυπα και τις αντίστοιχες πρακτικές. Βασική μεθοδολογική υπόθεση είναι ότι οι σχέσεις των δύο φύλων και ο γάμος αποτελούν τον εξαιρετικά ευαίσθητο εκείνο χώρο όπου καταγράφονται οι συνολικότερες σχέσεις εξουσίας, εξ’ ου και η ενασχόληση του θεάτρου με τη συγκεκριμένη θεματική. Με αυτήν την έννοια, από τη συγκριτική εξέταση των έργων στόχος είναι να αναδειχθούν οι ιδεολογικές και ευρύτερα πολιτισμικές μετατοπίσεις και αντιθέσεις που προκύπτουν στην πορεία του αιώνα σε σχέση με τις θέσεις που καλούνται να καταλάβουν τα δύο φύλα αλλά και με τα πρότυπα συμπεριφοράς, τα οποία συγκλίνουν στον όλο και σαφέστερο διαχωρισμό του ιδιωτικού από το δημόσιο χώρο και στην ανάδειξη του πρώτου εις βάρος του δεύτερου.

Η Υποκειμενικότητα στην Ποίηση των Γυναικών της Εργατικής Τάξης του 18^ου αιώνα

Το μάθημα εξετάζει αντιπροσωπευτικά κείμενα της ποίησης των γυναικών της βρετανικής εργατικής τάξης του 18^ου αιώνα σε συνάρτηση με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές που επήλθαν την εποχή εκείνη στην Βρετανία. Με κύριο άξονα τις αρχές της σύγχρονης θεωρίας περί υποκειμενικότητας, το μάθημα διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι ποιήτριες της εργατικής τάξης του 18^ου αιώνα επιχειρούν να αρθρώσουν μέσα από τη γραφή την ταυτότητά τους ως υποκείμενα σε συνάρτηση με καίρια ζητήματα όπως η κοινωνική τάξη, το φύλο, η σεξουαλικότητα, η εθνότητα και η θρησκεία. Θα μελετηθούν ποιήματα των Mary Collier, Mary Leapor, Ann Yearsley, Elizabeth Hands, Janet Little, κ.α. και θα αναλυθεί η αμφίσημη δυναμική της ποίησής τους, μιας ποίησης που αποτελεί ταυτόχρονα μια προσπάθεια μίμησης της ανδροκρατούμενης λογοτεχνικής παράδοσης του 18^ου αιώνα και έντονης αμφισβήτησής της.